Vier studenten van HAS Green Academy hebben in 2024 samen met Earthwatch en Bureau Maasarend op 30 melkveebedrijven onderzoek uitgevoerd om de vraag of de score op de KPI-indicatoren samenhangt met de biodiversiteitswaarden te kunnen beantwoorden. Dit is een vervolg op het onderzoek in 2022. Met een indrukwekkende reeks waarnemingen kwamen de studenten tot voorzichtig bemoedigende resultaten. Woensdag 14 januari presenteerden zij hun resultaten via Teams. Wat zijn de ervaringen en hoe gaan we verder?
De BBM** is gebaseerd op een dashboard met 13 schuifknoppen die door de individuele ondernemer ingezet kunnen worden om de duurzaamheid van het bedrijf te bevorderen. Naast negen knoppen uit de kringloopwijzer zijn er vier ‘groene indicatoren’. Opgeteld bepalen zij de KPI-score, die de mate van duurzaamheid weergeeft. Of dit de biodiversiteit in de praktijk verbetert, kun je alleen vaststellen met onderzoek. Meten is weten!
Meten is weten
‘Leiden de inspanningen van de deelnemende melkveehouders tot hogere waarden op biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit?’ Met deze onderzoeksvraag gingen de vier studenten op pad. Dertig melkveehouderijen uit de eerste BBM-groep waren geïnteresseerd om mee te doen met het onderzoek. In drie periodes verzamelden zij gegevens van aantallen broedvogels, vlinders, bodem- en waterkwaliteit. Dennis Maas (Maasarend) heeft de metingen nog enige tijd voortgezet.
Omstandigheden
Ook de studenten ondervonden hinder van de niet aflatende regenval. Net als overal troffen ze lagere aantallen vogels en vlinders. Resultaten rondom bomen en bosjes waren beter dan in het open veld.
Sterker verband
Tijdens de presentatie toonden de studenten grafische weergaven van trendlijnen die, met een aanzienlijke spreiding, toch zichtbaar stijgen met de PKI-scores. Voor wetenschappelijk bewijs zijn deze reeks gegevens en de korte termijn weliswaar nog te beperkt. Met de nodige voorzichtigheid geven de resultaten van dit onderzoek wel richting:
- Bij een hogere KPI-score treffen we meer vogels en meer broedsels
- Rondom bomen en bosjes meer vlinders en vogels
- Voor water was door de weersomstandigheden geen koppeling met de KPI-score zichtbaar
- De bodemparameters toonden geen verband
- Bij een hogere KPI-score treffen we meer regenwormen
- De verbanden waren in dit onderzoek sterker zichtbaar dan in 2022
Opmerkelijk is dat in dit onderzoek hogere aantallen regenwormen gemeten zijn in tijdelijk grasland dan in blijvend grasland. Mogelijk liggen de blijvende graslanden vaker in gebieden met een hoge waterstand.
Aanbevelingen
Voor een vervolg op dit onderzoek wijzen de studenten op de kracht van cijfers. Driemaal vogels tellen is al een hele inspanning, vaker zou wenselijk zijn. Tijd is de beperkende factor. Is het denkbaar dat de boeren zelf kunnen bijdragen? Dat vraagt om efficiënte methodes. Voor waterkwaliteit zijn eenvoudige testsetjes beschikbaar. Herkenningskaarten en een attenderings-app voor de meetmomenten kunnen van dienst zijn. De app Merlin is een hulpmiddel om vogels en geluiden te herkennen. Peter Hoeben (EarthWatch) vraagt naar de interesse van de deelnemers. Die ligt vooral bij regenwormen en bij kennis. Met een studieclub kun je snel kennis delen.
Voortzetting van het onderzoek zou in een kleinere opzet met een hogere frequentie kunnen. Kies dan voor bedrijven met beduidend hogere en met beduidend lagere scores.
Bemoedigend
Studentenbegeleider Margje Voeten (HAS) verduidelijkt dat er in juli nog geen zichtbare relatie was, maar later werd dat meer. Zij noemt de correlatie zwak maar relevant. Projectleider Jos van Lent is er blij mee. Hij bedankt de studenten en de deelnemers voor hun medewerking. Met zoveel deelnemers zijn voorzichtige conclusies te trekken. In dit licht is de stijging in de KPI-scores die de deelnemers van de eerste groep (2021) behaald hebben, heel bemoedigend. Hun gemiddelde score steeg van 1127 punten bij aanvang, naar 1377 punten in 2024. Bravo! Het wachten is nu op het rapport.
* KPI: Kritische Prestatie Indicatoren
** BBM: De Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij
***Zie ook publicatie De Levende natuur, november 2023
