Iets wat tot voor kort nog onmogelijk was, komt nu binnen handbereik.
Dit omdat er veel budget komt voor agrarisch natuurbeheer. Dit maakt een forse uitbreiding mogelijk. Zélfs in gebieden waar tot voor kort geen mogelijkheden waren.

Boeren Natuur inpasbaar op elk type bedrijf?
Melkvee of akkerbouw, gangbaar of biologisch, groot of klein: de pakketten zijn zo opgebouwd dat je naar wens kunt kiezen en ze aan laten sluiten op jouw bedrijfsvoering.

Boeren op papier
Door aan agrarisch natuurbeheer te doen kun je voorkomen dat grond die generaties lang in de familie is, uit jouw handen glipt? Met andere woorden: Je voorkomt dat jij degene bent die de lamp uit mag doen!

Steeds vaker zie ik dat boeren officieel gestopt zijn, maar op papier hun grond zelf blijven exploiteren. De huurder geeft geen pacht maar ‘koopt’ het gewas na aftrek van de teeltkosten. In werkelijkheid zijn het de grote spelers die de teelten uitvoeren, terwijl de grondeigenaar slechts op papier ‘boer’ blijft. Onder andere om fiscale afrekeningen te vermijden. Maar boer ben je dan feitelijk niet meer.

Het is een kwestie van tijd voordat het licht definitief dooft en de grond, die generaties lang door de familie gekoesterd werd, in vreemde handen verdwijnt. Ondernemers van buiten de streek komen hierheen, zetten in op kapitaalintensieve teelten. Zo verdringen ze stap voor stap de melkveehouderij, die juist zo verweven is met ons landschap en onze cultuur.

Dat hadden we toch afgesproken?
Smoesjes over ongewenste teelten komen vaak net zo snel op als het onkruid na een regenbui! Diverse boeren die ik sprak dachten een goede pachter te hebben. Zij spraken af dat bepaalde teelten niet mochten.

Dit ging een paar jaar goed, maar daarna komen de smoesjes, waarom er tóch vanaf geweken moet worden. De boer die verpacht kan dan, ofschoon knarsetandend, alleen maar toegeven. Want na enkele jaren heeft hij de machines niet meer (of niet meer op orde) werkt inmiddels elders, en als hij de grond terug wil kan hij alleen nog terecht bij collega’s van de huurder waar hij vanaf wil. Oftewel: hij mag bij de duivel te biechten.

En voor de helderheid: Boeren natuurbeheer is níet alleen zinvol als je wilt stoppen; ook als je vol vertrouwen doorgaat, helpt het je bedrijf te versterken en toekomstbestendig te maken. Te vaak zie ik boeren denken dat ze, óf door moeten gaan, óf stoppen. Ze denken iets op te moeten geven, zodra ze aan boeren natuur gaan doen. Dat is een grote misvatting. Je geeft immers niets op, maar voegt juist iets waardevols toe aan je bedrijf. Je bedrijf wordt hierdoor sterker en toekomstbestendiger. En niet onbelangrijk: leuker voor je kinderen om het over te nemen, zodra het zo ver is! Niet voor niets doen veel jonge boeren mee met boeren natuur.

Het woord ‘stoppende boer’ kan hiermee voorgoed naar de prullenbak. Heel fijn, want deze woorden doen extreem pijn in mijn oude oren!

No farmers, no food?
Een slogan die ik vaak hoor en zie, en vaak gebruikt wordt in discussies over natuur. Waarheid als een koe? Of … is het niet hoog tijd om ons af te vragen of het huidige systeem ons nog verder helpt?
Ik stel mezelf die vragen ook en begrijp dat sommigen met de slogan ‘No farmers, no food’ vooral willen benadrukken dat boeren onmisbaar zijn. Daar ben ik het mee eens.

De vraag is alleen: wélke boeren bedoelen we eigenlijk? En wélk voedsel?
Ik zie immers hoe duizenden hectares landbouwgrond verdwijnen onder bloemen (lelies) en gazongras. Kapitaalsintensieve teelten, monoculturen die weinig of niets bijdragen aan ons voedsel, maar wél desastreus uitpakken voor biodiversiteit, waterkwaliteit, landschappelijke schoonheid en de leefbaarheid van het platteland…

Melkveehouderij levert hoogwaardig voedsel
Tegelijk zie ik hoe juist de melkveehouderij, met name op de hoge zandgronden, in rap tempo verdwijnt. En dat terwijl die van oudsher perfect bij ons landschap, klimaat en erfgoed past.
In enkele decennia is ruim 95 tot mogelijk zelfs 98% van de boeren verdwenen. Miljarden euro’s zijn geïnvesteerd in uitkoopregelingen. En tóch is de natuur er slechter aan toe dan ooit. Desondanks blijven we praten over ‘blijvers’ en ‘stoppers’, alsof boeren geen toekomst meer hebben.
De ecologische ramp op het platteland komt eindelijk in beeld. Maar het sociale drama, het verdwijnen van boeren, met hun koeien en bijbehorend landschap, ons levend cultureel erfgoed, blijft grotendeels onbesproken. En dit terwijl juist onze melkkoeien buitengewoon hoogwaardig voedsel produceren, waar van alles van te maken is.
Waarom laten we dit gebeuren?

Het kan wél anders
Het is echt niet zo dat niemand het anders wil. Integendeel. Ik zie een groeiende beweging: boeren, beleidsmakers, ontwerpers, ecologen, burgers, mensen die samen werken aan een nieuw perspectief. Het is niet voor niets dat er een grote som geld beschikbaar komt voor agrarisch natuur beheer. Boeren zijn effectief en relatief goedkoop als het om natuur en landschapsbeheer gaat. Bovendien kunnen ze ‘volume’ leveren, ook niet onbelangrijk om een robuuste natuur te krijgen die tegen een stootje kan.

Boer blijven door agrarisch natuurbeheer
Met agrarisch natuurbeheer houd je zelf de touwtjes in handen. Jij bepaalt welke pakketten passen bij jouw bedrijf. De veldmedewerkers helpen je daar graag bij. Jij hebt de regie en bepaalt de werkzaamheden: je doet het zelf of schakelt de loonwerker in. Bovendien is je bedrijf weer interessant voor je kinderen, want die kunnen deze activiteiten gemakkelijk overnemen.

Agrarisch natuurbeheer is vrijwillig. Dat maakt het extra prettig. En, niet onbelangrijk, levert het een reële vergoeding op.
Natuurbeheer klinkt misschien saai, maar in werkelijkheid gaat het om keuzes maken die je bedrijf sterker én mooier maken!

Dus: Hoe blijf jíj de baas over jouw eigen grond?
Heel simpel: door vandaag nog te starten met agrarisch natuurbeheer.

BoerenNatuur goed voor Boer én Natuur!

Door Jan Ottens, veldmedewerker BoerenNatuur Brabant Oost