Ook gekeken naar “Onze boerderij in Europa”? Schapenboerin gaat met haar Sander o.l.v. Yvon en chauffeuse Bertie naar Engeland om twee bedrijven te bezoeken. Het blijkt aldaar ook niet altijd eenvoudig om met één tak de kost te verdienen, vergelijkbaar met veel bedrijven hier. En zo komt het gemengde bedrijf in een andere vorm terug. Activiteiten als zorg, kinderopvang, recreatie, boerderijverkoop en agrarisch natuurbeheer zijn ook hier inmiddels op veel bedrijven financiële steunpilaren.

Maar er bleef me nog iets meer bij van die uitzending. Er werd ook erg veel ingezet op samenwerking en dat is juist, volgens mij, wat heel belangrijk is en waarvan de meerwaarde nog te veel onbenut wordt gelaten. Natuurlijk is daar overleg voor nodig, vertrouwen in elkaar en elkaar iets gunnen, maar dan zijn er met goede afspraken zeker optimalisatieslagen te maken. Ook op het gebied van agrarisch natuurbeheer.

Grond is een schaars goed, vooral in Nederland. Het is dus zaak deze maximaal te benutten voor de rentabiliteit. Functies als energieopwekking, CO2-vastlegging, agrarisch natuurbeheer, voedselproductie en wellicht de productie van bio-based bouwmaterialen kunnen vaker gecombineerd worden dan het op het eerste gezicht lijkt. Voor onze tak, agrarisch natuurbeheer, kan dit zeker ook. Mogelijkheden die mestplaatsing, hogere score bij de eco-regeling en extensivering vergemakkelijken worden nog te weinig benut. Voor de optimalisatie van bedrijven en het draagvlak voor agrarisch natuurbeheer lijkt mij dat een gemiste kans.

Namens de 3 voorzitters,

Jan van der Biezen