Natuurbeheer biedt kansen. Terreinbeheerders zetten graag boeren in voor het beheer van hun gronden, maar voor goed beheer is basiskennis nodig en goede communicatie. ANV Kempenland nodigde HAS en Staatsbosbeheer (SBB) uit om de driedaagse cursus ‘Inleiding Beheer Natuurgraslanden’ in haar gebied te komen aanbieden. Hoe verging het de deelnemers?

Dinsdag 16 november. Na een jaar corona-uitstel kan de cursus eindelijk van start bij kanoboerderij ‘De Reusel’ te Moergestel. Op deze eerste cursusdag besteedt Britta Bost (SBB/AERES) aandacht aan motivatie en doelen van natuurbeheer. ‘Natuurbeheer is vertrouwen!’, daagt Britta de deelnemers uit, maar ze laat niet na te zeggen dat dit niet alleen voor de boeren geldt, maar ook voor de boswachters van Staatsbosbeheer of andere TBO’s. Terwijl zij de natuurdoeltypen (BIJ12) met de deelnemers doorneemt, benut de docente elke gelegenheid om goodwill te vragen voor elkaars visie.

Veldexperimenten
Ze heeft zichtbaar plezier in de groep deelnemers. ‘Er is veel kennis, veel potentie in deze groep’, vertrouwt ze mij toe. ‘Je ziet dan toch dat de boerencoöperaties als ‘De Hilver’ en ‘Landcoöperatie Dal van de Kleine Beerze’ onder elkaar veel kennis en ervaring opdoen. Mooi als ze zover komen dat er ook proefjes in het veld gedaan worden.’
Dat kan Hilverboer Jan van de Broek wel bevestigen. ‘We hebben net een traject met ‘De Koolstofboeren’ doorlopen en we staan in de startblokken voor een driejarige onderzoek reeks met de HAS. Juist doordat onze groep ‘De Hilverboeren’ zo divers is, leren we samen veel van elkaar.’
En waarom is Gerard Noordman er weer bij vandaag? Hij heeft al de nodige ervaring op zijn eigen percelen, maar hij wil er aan de voorkant bijzitten als goed geïnformeerde partij in het gebiedsproces, waar het om de ontwikkelingen rondom zijn bedrijf gaat.
Gert-Jan van de Boomen ziet veel herkenning in de stof die Britta aanreikt. ‘We zijn er thuis volop mee bezig, een beetje opfrissen helpt wel, maar zeker ook de dialoog met de collega’s’. Vandaag biedt een goed verzorgde lunch die gelegenheid al, maar in het veld komt toch pas het meeste los.

Het veld in met De Hilverboeren
Lokale boswachter Bart Simons neemt de deelnemers mee naar buiten, gewapend met schop, guts en grondboor trekt de groep het veld in. Het gebied is 280 hectaren groot en van oudsher bekend als weidevogelgebied. Het eigendom ligt bij Staatsbosbeheer. Met de Landinrichting van 2011 is het beekdal afgegraven en meandert de Reusel erdoor. Sindsdien ligt het beheer al bij De Hilverboeren. Opgestart met een Green Deal hebben ze met elkaar al een lange weg begaan. Het resultaat mag er zijn: de hele gradiënt is aanwezig. Vanuit ecologisch oogpunt is er vooral botanisch al een mooie ontwikkeling ingezet en de vogels weten het gebied te vinden, maar de reproductiefactor wil nog niet zo volgen. Waarom niet? Die vraag staat volop in de belangstelling, naast het economische vraagstuk natuurlijk. Wat kan er nog, binnen de huidige kaders? Welke toepassingen vinden we voor de ‘vruchten’ van het beekdal? Hoe maken we samen de kringloop rond?

‘Een beetje souplesse met de maaidatum in het contract kan dan het verschil betekenen,’ vertelt Bart Simons. ‘Als seniorbeheerder heb ik binnen SBB wel enige vrijheid om argumenten van de beheerders zorgvuldig te wegen en soms zie ik mogelijkheden om een verzoek om een vervroegde maaidatum te honoreren. Dan komt natuurlijk het eerdergenoemde vertrouwen om de hoek kijken. Het gewas is rijp, er is regen op komst, ja, dan willen we maaien! Maar de eerste zorg is toch dat de kuikens vliegvlug zijn. In zo’n geval wordt de ecoloog geraadpleegd en dan past er alleen maatwerk.’
Potentie in natuurbeheer
Werktuigencoöperatie De Kempen is vandaag ook aanwezig in de persoon van Dirk Roest. De WTC voert al jaren werkzaamheden uit in dit gebied, maar sinds kort neemt Dirk ook de coördinatie van het beheer op zich. ‘Waar andere sectoren afnemen zien wij toch steeds meer potentie in natuurbeheer. Wij denken graag mee en we overwegen ook de aanschaf van speciale werktuigen. Natuurlijk berijden we deze natte gronden met ballonbanden, maar er kan nog veel meer.’
Boswachters ook op cursus
Ake Nauta en Harriët Pullens lopen warm om vanuit Staatsbosbeheer nieuwe groepen te gaan begeleiden. ‘Ook onze boswachters krijgen een cursus effectief communiceren met de agrarische wereld’. Ake en Harriët zien de grootste waarde van deze cursus in de dialoog. Hoe kunnen we boeren en natuur met elkaar verbinden? Dan moeten we toch eerst dezelfde taal leren spreken!
In maart wordt deze cursusreeks nog eens herhaald in Kempenland.
Meer weten:
https://www.aereshogeschool.nl/opleidingen/cursussen/inleiding-beheer-natuurgrasland